Linie kablowe średniego (SN) i niskiego napięcia (nN) stanowią kluczowy element infrastruktury elektroenergetycznej. Dzięki ich zastosowaniu możliwe jest niezawodne przesyłanie i dystrybucja energii elektrycznej, zwłaszcza w obszarach, gdzie linie napowietrzne są niepraktyczne lub niewskazane. W poniższym artykule omówimy ogólne aspekty związane z projektowaniem, budową oraz eksploatacją linii kablowych.

Zastosowanie linii kablowych w elektroenergetyce

Linie kablowe są najczęściej stosowane w miejscach, gdzie wykonanie linii napowietrznych jest niemożliwe z powodów:

• urbanistycznych – np. w gęsto zabudowanych terenach miejskich.
• estetycznych – w obszarach, gdzie widoczność infrastruktury energetycznej mogłaby wpłynąć negatywnie na krajobraz.

Linie kablowe są układane najczęściej pod ziemią, zazwyczaj wzdłuż granic działek, dróg lub ciągów komunikacyjnych, co pozwala na optymalne wykorzystanie przestrzeni. Budowa linii kablowych wymaga uwzględnienia, nie tylko kwestii technicznych, ale także środowiskowych. Minimalizacja ingerencji w naturalne środowisko, odpowiednie posadowienie oraz zapewnienie odprowadzania ciepła przez kabel, to priorytety które wpływają na bezpieczeństwo eksploatacji.

Proces projektowania i budowy linii kablowych

Budowa podziemnych linii kablowych SN i nN, to wieloetapowy proces, który wymaga precyzyjnego zaplanowania oraz zastosowania sprawdzonych metod organizacyjno-wykonawczych. Kluczowe etapy tego procesu obejmują:

1. Przygotowanie dokumentacji projektowej

Każda inwestycja rozpoczyna się od przygotowania szczegółowego projektu. Obejmuje on analizę lokalizacji, warunków gruntowych, kolizji projektowanych sieci z istniejącą infrastrukturą, obliczenia elektryczne oraz opisuje wymagania techniczne. W dokumentacji uwzględnia się również normy prawne i schematy techniczne. Najistotniejszą obecnie normą kablową jest norma N-SEP E004, która reguluje sposób projektowania i budowy sieci kablowych.
Istotne jest uzgodnienie z odnośnymi stronami dokumentacji projektowej
i uzyskanie niezbędnych pozwoleń.

Przy planowaniu optymalnej trasy dla kabli należy uwzględnić późniejszy do niej dostęp na poczet przyszłych napraw oraz ograniczenie wpływu na środowisko.

2. Prace ziemne i przygotowanie podłoża

Po wyznaczeniu trasy następuje etap prac ziemnych, obejmujący wykopy na odpowiednią głębokość. Dno wykopu przygotowuje się poprzez zastosowanie warstwy podsypki piaskowej, która chroni kabel przed uszkodzeniami mechanicznymi i zapewnia właściwe warunki odprowadzania ciepła.
W przypadku trudnych warunków gruntowych lub potrzeb szybkiej wymiany kabli po wystąpieniu awarii lub modernizacji sieci bez demontażu nawierzchni konieczne jest dodatkowe zabezpieczenie kabli rurami osłonowymi lub wykonanie tuneli kablowych.  

3. Układanie kabli

Kable układa się z użyciem specjalistycznego sprzętu, w tym rolek kablowych, zapobiegających uszkodzeniu przewodów podczas instalacji.
Bezwzględnie unika się ciągnięcia kabli bezpośrednio po gruncie lub drogach, ponieważ może to prowadzić do ich przetarcia lub uszkodzenia powłoki izolacyjnej. Nawet niegroźne zarysowania powłok bywają szkodliwe. 

4. Zasypka i zabezpieczenie kabli

Po ułożeniu kabli wykonuje się zasypkę piaskową i obsypkę, które pełnią funkcje ochronne. Zasypka zabezpiecza kabel przed kontaktem z gruntem
i urobkiem o ostrych krawędziach oraz umożliwia ruchy termiczne przewodów. Następnie warstwę piasku pokrywa się gruntem rodzimym, a w przypadku dróg i chodników finalnie także powierzchnią utwardzoną. Na wysokości ok. 1/3 głębokości wykopu układa się taśmę ostrzegawczą. Głębokość instalacji taśmy ostrzegawczej i kabli jest uwarunkowana w normie N SEP E004 oraz zależy od napięcia linii i szeregu czynników. 

5. Przeglądy i odbiory techniczne

Zanim linia kablowa zostanie oddana do użytku, przeprowadza się szczegółowe odbiory techniczne oraz testy, mające na celu sprawdzenie ciągłości żył, stanu izolacji kabli, poprawności instalacji, jakości montażu tras oraz osprzętu kablowego, a także zgodności z projektem i wymaganiami technicznymi.  

Po pozytywnym odbiorze linia kablowa jest gotowa do eksploatacji.
Kluczowym elementem odbioru linii kablowej są szczegółowe oględziny trasy kablowej oraz pomiary głębokości ułożenia kabli!

Dla linii kablowych w zależności od poziomu napięcia wykuje się pomiary:  

• pomiary rezystancji izolacji, 
• pomiary ciągłości żył głównych i powrotnych, 
• próby napięciowe i testy szczelności powłok, 
• pomiary diagnostyczne, w tym wyładowań niezupełnych.

Dla kabli SN po instalacji linii oraz wykonaniu jej napraw (mufowaniu/zarobieniu głowic należy wykonać przynajmniej badania takie jak próba napięciowa kabli SN oraz pomiary rezystancji izolacji linii. 

Podsumowanie

Budowa linii kablowych SN i nN i ich eksploatacja, to proces wymagający staranności na każdym etapie – od projektowania, przez wykonanie, aż po użytkowanie
i konserwację. Stosowanie się do obowiązujących norm technicznych oraz uwzględnienie specyfiki gruntu i środowiska zapewnia możliwie długotrwałe, bezawaryjne działanie sieci. W trakcie eksploatacji widoczne części linii
(osprzęt kablowy) wymaga należytego utrzymania i serwisu okresowego.
W przypadku linii z kablami olejowymi należy kontrolować i zapewniać właściwy poziom syciwa kablowego. Zaniechanie tego grozi zwarciem i wybuchem głowicy.

Sprawdź usługi specjalistów od wykonywania linii kablowych Sn i nN na wasztan.pl.